Pride Amsterdam

Jason Bhugwandass (hij/hem)

‘TRANSITIE OF DE DOOD’

Tekst: Paul Hofman
Foto: Remon van den Kommer
Video: Paradox Productions

Transman Jason Bhugwandass (24): ‘Transitie of de dood’
In een oud buurtcafé bij Jason om de hoek spreken we hem over zijn jeugd, leven, transitie en studie. Samen met BeyonG is hij als transgender steunpilaar van de transgemeenschap. ‘Mijn transitie is het meer dan waard geweest. Eindelijk ben ik geaard.’ Het is een opmerkelijk verhaal waarin hij zijn diepe emoties toont. Zonder hapering vertelt hij over de zware tijd die zijn transitietraject betekent. ‘Van vrouw werd ik man. Ik ben nu goed geaard.’ Hij groeit op in een gebroken gezin. Zijn vader is alcoholist, zijn moeder heeft haar handen vol het gezin draaiende te houden met deze onrustige situatie en kijkt weinig naar hem om. Als meisje geboren, heeft Jason niets met meisjesdingen. Buitenspelen en ravotten zijn alles voor hem. 

JEUGD
Als kind wordt hij vaak aan zijn lot overgelaten. Op zijn dertiende komt Jason erachter dat er iets niet klopt. Hij kan het niet benoemen. Maar een ding was duidelijk: hij voelt zich niet thuis in zijn lichaam. ‘Er over praten met iemand durft hij niet.  ‘Ik kropte alles op. Zou ik misschien transgender zijn? Die gedachte probeerde ik uit mijn hoofd te zetten. ‘

‘Het idee dat de lasten van mijn anders zijn later voorbij zouden zijn, hield mij letterlijk op de been.’ Hij wordt onhandelbaar en heeft vaak zelfmoordgedachten. Uiteindelijk wordt hij opgenomen in de jeugdzorg. ‘Echt een ‘hel op aarde’’, zegt Jason zachtjes. Dat is ook de reden dat hij samen met enkele anderen een petitie is gestart onder de noemer Het Vergeten Kind. Doel van deze petitie is om de misstanden in de gesloten jeugdzorg onder de aandacht van de politiek te brengen. Het werd bijna 150.000 keer getekend. Onlangs overhandigde hij de petitie aan de staatssecretaris van Jeugd en Preventie. Het item haalt zelfs het NOS-journaal van die dag.

TRANSITIE
Twee jaar geleden vond de medische transitie plaats. ‘Ik zag er erg tegen op. Maar ik kon niet meer terug. Ik was er klaar voor. Ik was zo fragiel als een tandenstoker.’

Het traject naar die transitie verloopt niet zonder slag of stoot. Veel gesprekken met psychologen en hulpverleners gaan aan de operatie vooraf. Het moment dat hij uit de narcose ontwaakt staat voor altijd op zijn netvlies gebrand. Met tranen in zijn ogen laat Jason het filmpje op zijn telefoon zien toen hij zijn geopereerde borsten voor het eerst zag. Op zijn bovenlichaam zien we ter hoogte van borstpartij een grote horizontale wond. ‘Het voelde alsof ik na een lange reis thuiskwam. Dagenlang wilde ik mijn bovenlichaam niet bedekken, ik wilde het met iedereen delen. Man, ik was zó blij.’

REM OP LEVEN
Als transman en als zorg ervaringsdeskundige vindt Jason dat er veel meer aandacht voor specifieke behoeften van LHBT-ers met mentale problemen moet zijn. ‘Ik schrik van het hoge suïciderisico. Bij de genderpoli van het ziekenhuis heb ik ervaren dat een traject om van geslacht te veranderen nog moeilijker en stugger loopt als je komt van een achtergrond met zorg. Daardoor kan je hele leven op de rem komen te staan.’ Hij krijgt tien diagnoses, elke psycholoog die hem behandelde, plakte een ander label op hem. ‘Om gek van te worden.’ Verzucht: ‘Ik heb de donkere kant van het leven en dan met name van de jeugdzorg gezien.’

‘Ik belandde in de gesloten jeugdzorg. Het was de eerste zorg die ik kreeg.’ Zijn verhaal met die vreselijke ervaringen met het zorgsysteem werd op indrukwekkende wijze getoond in een hartverscheurende televisiedocumentaire. Deze maakte veel tongen los. 

ROLMODEL
Hij is een goed voorbeeld voor anderen, zegt Jason zonder aarzeling. ‘Ik heb zelf altijd veel gehad aan transmensen die iets verder waren dan ik. Nu ik aan het einde van mijn transitie sta, voel me ik me geaard. Ik sta dichtbij mezelf. Twee jaar geleden vond de operatie plaats. Het moment dat hij uit narcose kwam en het resultaat van de ingreep zag, staat hem op het netvlies gebrand. Vol trots laat Jason het filmpje van die momenten zien. De beelden raken hem nog steeds. Lachend: ‘De eerste weken wilde ik mijn bovenlichaam niet bedekken. Het contact met mijn lichaam was herstel. Ik wilde het met de hele wereld delen.’ 

JONGERE VERSIE
Zijn agenda vult zich inmiddels met bliksemkracht. Het ambassadeurschap van Pride Amsterdam komt op een goed moment. ‘Ik heb mezelf eerder opgetrokken aan de Jason van de toekomst. Als ik kijk naar hoe lang en hoe zwaar de weg is geweest om hier op deze manier te zitten, dan ben ik heel trots op die jongere versie van mezelf. De strijd ben ik zelf aangegaan.’ Het tekent hem. ‘Met alle moeilijkheden, het was het waard.’

Wat betekent het voor je nu je eindelijk jezelf kunt zijn? ‘Ik heb niet het idee dat je het leven kunt ervaren als je niet dicht bij jezelf staat. Het biedt de opening te functioneren naar je volledige potentie en wensen. Als dat niet kan, leidt dat zeker tot weerstand.’

ZELFVERZEKERDER
‘Wat eerst een grote last en een worsteling met mezelf en mijn omgeving was, heeft mij later juist geholpen. Het heeft me zelfverzekerder, authentieker en weerbaarder gemaakt. Dat hoop ik als ambassadeur aan iedereen in dezelfde positie mee te kunnen geven.

Zijn nieuwe leven lacht Jason toe. Hij is inmiddels tweedejaars student psychologie. Als ambassadeur zal Jason zich voor meer dan honderd procent geven. ’Ik heb niet voor niets gestreden. Ik mag er zijn.’

Pride ambassadeur sinds 2022