
Tekst: Tim van Erp
Foto: Jon Haywood
Zanger Sem Jansen (33) had toen Pride Amsterdam aan de lijn hing niet bepaald verwacht als ambassadeur gevraagd te worden. En al zag hij zichzelf eveneens niet direct op een boot staan, hij had een aantal glasheldere redenen om ‘ja’ te zeggen. ‘Ik moet dit eigenlijk júist doen.’
Lang hoefde hij er niet over na te denken. Maar Sem Jansen was wel verbaasd toen hij als Brabander door de organisatie van Pride Amsterdam gevraagd werd als Pride Ambassadeur 2025. Er waren twee punten waarom hij toch een momentje nam voor hij ‘ja’ zei. “Ten eerste omdat ik niet bepaald een feestbeest ben. Daarom dacht ik, al weet ik dat Pride ook veel activistische dingen op het programma heeft staan, dat dit niks voor mij was.” Lachend: “Ik zei: ‘Als jullie iemand zoeken die leuk op een boot moet staan dansen wordt het ‘m niet, dat is ongemakkelijk voor mij én voor iedereen langs de kant.’ Maar dat hoefde niet, de organisatie antwoordde dat ik gewoon als mezelf moest komen. Ik bedacht: ik moet dit eigenlijk júist doen als ik denk dat Pride niks is voor introverte personen zoals mij. Want er zijn vast meer mensen die datzelfde denken. Terwijl dat beeld natuurlijk niet klopt. Pride is voor iedereen.”
De tweede reden: er zit een negatieve kant aan zichtbaarheid. “Jezelf zo open laat zien neemt, zeker in het huidige klimaat, risico’s met zich mee. Maar ook dat is geen reden om het te laten. Bovendien ben ik nu al open.” Dat is een understatement: Sem nam zijn volgers op social media uitgebreid mee in zijn transitie en maakte zowel een album als een theatervoorstelling over dat onderwerp. Niet alleen over het praktische gedeelte, ook over zijn twijfels, onzekerheden en ongelukkige gevoelens. Sem was daarvoor al bekend als een van de leden van de Leif De Leeuw Band, die onder meer optrad bij De Wereld Draait Door. In 2020 won hij als solo-artiest SBS-talentenjacht Hit The Road. “Genderidentiteit is in de media en politiek een heikel punt nu, dat merk ik natuurlijk wel. Als ik geïnterviewd word door een krant en die dat op social media zet, verschijnen er tal van negatieve reacties onder. Persoonlijk ontvang ik eigenlijk nauwelijks haat. Ik krijg juist vaak fijne opmerkingen van mensen die ik ontmoet: luisteraars bijvoorbeeld die zeggen dat ze nu pas echt begrijpen wat transgender zijn inhoudt.”
Veranderde stem
Tuurlijk, voegt Sem toe, vervelende ervaringen zijn er ook. “Mensen die na een optreden, bij de merchandise-stand, tegen me zeiden: ‘Ik vond je hoge stem mooier’, of ‘Je was zo knap toen je nog een vrouw was’. Commentaar dat niet kwetsend bedoeld is, maar wel pijn doet. Ik denk dat de mensen die zoiets zeggen niet snappen hoe gevoelig dat ligt. Dat ik wekenlang had geoefend om mijn veranderde stem enigszins onder controle te krijgen, blij was dat het lukte en dan na afloop zo’n opmerking krijg.”
Want Sems stem was vóór zijn transitie het enige dat hij mooi vond aan zichzelf. En juist dátgene zou hij misschien kwijtraken. “Onderzoek wees er vooral op dat stemveranderingen bij transgender mannen zouden leiden tot een stem waarmee je geen toon kunt houden of hard kunt zingen. En ik had geen muzikale rolmodellen naar wie ik kon kijken. De enige trans man met een platencontract toen was Lucas Silveira, een Canadese zanger. Maar hij zong totaal anders dan ik. Ik had een hele map aangemaakt met trans zangers die ik op social media en YouTube gevonden had. Maar vrijwel niemand van hen zong professioneel. Tegenwoordig heb je meer voorbeelden: Sam Bettens bijvoorbeeld, van de Belgische band K’s Choice.”
Sem ging ervan uit dat zijn zangcarrière tot een eind zou komen. “En niet alleen dat: mijn stem zorgde ervoor dat mensen positief naar me keken, het was hetgeen waarmee ik me aan de buitenwereld presenteerde. Ik was toen veel minder sociaal dan nu en leefde best geïsoleerd. Ook daar kon mijn transitie invloed op hebben. Maar ik wist ook: ik heb alles geprobeerd om gelukkig te worden en dat lukte niet. Mijn carrière moeten inleveren was een risico dat ik er graag voor over had. Ja, misschien kon ik mooi zingen, maar ik wilde niet meer léven.”
Bij wijze van experiment nam Sem een aantal liedjes op vóór zijn transitie, met zijn oude stem. Erna zong hij verschillende nieuwe songs in. Samen vormen die de eerste en de tweede helft van zijn album Uncle Sem uit 2023. Op het liedje Goodbye gaat hij met zijn oude zelf in duet, evenals in zijn bijbehorende theatershow Who The F*ck Is Britt?!, waarbij beelden van hem vóór zijn transitie op de achtergrond worden geprojecteerd. “Met een zangcoach heb ik keihard gewerkt om te zoeken naar de overlap tussen mijn vrouwelijke en mannelijke stem en dat gedeelte te trainen. Bij de Leif De Leeuw Band zeiden ze: ‘Als het niet lukt komt het eveneens goed, je bent ook nog gitarist.’ Maar ik wist dat alleen gitaar spelen niet dezelfde voldoening zou geven. Het is gelukkig goedgekomen: ik zing nu stukken beter dan vlak na mijn transitie.”
Geen deadname
De titel Who The F*ck Is Britt?! verwijst trouwens naar diezelfde bandleden. “Toen ik net als Sem uit de kast was, werd ik door medewerkers van concertzalen per ongeluk nog weleens Britt genoemd. Mijn bandleden grapten dan achteraf tegen me: ‘Wie de fuck is die Britt eigenlijk?’. Zo haalden we het ongemak weg: met humor.” In die titel gebruikt Sem expliciet zijn oude naam, waartegen in de community doorgaans veel weerstand is. “Ik heb daar wel over getwijfeld. Maar voor mij voelt de naam Britt niet als een deadname. Ik heb lang zo geheten, mijn ouders hebben die naam met liefde uitgekozen. Ik hoef niet de eerste 25 jaar van mijn leven uit te wissen. Ik snap dat dat voor iedereen verschillend kan zijn. En het is natuurlijk een ander verhaal wanneer iemand me Britt noemt om me pijn te doen. Maar ik heb bijvoorbeeld een familielid dat mij vanaf het begin gesteund heeft en mij volledig ziet als man. Toch noemt zij mij soms per ongeluk ‘Britt’. Zij vindt dat zelf vervelender dan ik.”
In zijn ambassadeursportret voor Pride draagt Sem, als verborgen boodschap rond het thema LOVE, een rozenkrans. Die verwijst naar zijn oma en haar ongetwijfeld onvoorwaardelijke liefde. “Ze kende me nooit als Sem, maar ik weet zeker dat ze me geaccepteerd zou hebben. Toen ik uit de kast kwam als lesbisch, zwoer ze zonder twijfel direct de kerk af. Een instituut dat mij niet accepteerde, deugde volgens haar niet.”
Twee dagen per week geeft Sem les op zijn zang- en gitaarschool in Helmond. Ook op dat gebied was hij bang dat zijn transitie hem werk zou kosten. “Ik heb alle ouders van mijn minderjarige leerlingen een brief gestuurd waarin ik aankondigde vanaf nu door het leven te gaan als Sem. Ik had gedacht dat meerderen hun kind van zang- of gitaarles zouden halen. Maar dat deed helemaal niemand. Sterker nog: ik krijg nu meer leerlingen die zelf trans zijn of worstelen met hun genderidentiteit, ook oudere personen. Soms laten pubers weleens vallen dat zij een ander motief hebben om bij mij op school te zitten dan leren zingen of gitaarspelen. Als zij ernaar vragen, geef ik hun namen van hulpinstanties door: Jong & Out in Eindhoven bijvoorbeeld. Ik wil hen natuurlijk graag helpen, maar niet het risico nemen dat ouders denken dat ik het gestuurd heb.”
Want dat wordt tegenwoordig helaas nog weleens gedacht over trans of non-binair zijn. Ook om die reden vindt Sem het Pride-ambassadeurschap belangrijk. “Iedereen heeft een mening over genderidentiteit, maar weinig mensen beschikken over de juiste kennis. Zelf merk ik dat iedereen met wie ik erover in gesprek ga, begrip of respect ervoor kan opbrengen. Ik weet: niet iedereen heeft datzelfde privilege. Maar het biedt hoop. Hoe meer mensen we bereiken en hoe meer gesprekken we kunnen voeren, hoe beter het met de acceptatie van transgender personen zal gaan.”
Pride ambassadeur sinds 2025
Bekijk alle Pride ambassadeurs.